Aantekeningen:
Wolvega (Stellingwerfs: Wolvege, Fries: Wolvegea) is de hoofdplaats van de gemeente Weststellingwerf in de Nederlandse provincie Friesland. Met meer dan 12.500 inwoners is het veruit de grootste plaats van de gemeente en de Stellingwerven.
Historie; Wolvega is oorspronkelijk een streekdorp. De oudste bron waarin het dorp genoemd is, stamt uit 1218. In die tijd droeg het dorp nog de naam Wolwagham, althans zo is het in de Gesta Fresonum opgegeven.
In de niet-Friese verslagen van de Vijfde Kruistocht wordt als enige fries Hayo uit Wolvega genoemd. Volgens deze verslagen was hij een ridder uit de dertiende eeuw die bij het beleg van de Egyptische havenstad Damiate de vijandelijke vaandeldragen in 1217 of 1219 neersloeg met een dorsvlegel. Volgens het Jaarboek voor de Middeleeuwse Geschiedenis uit 2002 lukt het Hayo om de banier van de sultan te pakken te krijgen. Het is niet met zekerheid te zeggen of Hayo echt bestaan heeft. In het gemeentehuis van Weststellingwerf is hij afgebeeld op een glas-in-loodraam.
Begin negentiende eeuw werd Wolvega vooral bewoond door de arbeidersklasse die met name in de akkerbouw en veeteelt werkzaam was. Toen telde het dorp zo'n 1270 inwoners. De armeren verdienden aan de hoeveelheid hakhout in de omgeving van Wolvega. Hoewel het dorp welvarend was ondervond het destijds hinder van de nabijgelegen koloniën Frederiks- en Willemsoord. In de negentiende eeuw ontwikkelde het dorp zich tot een belangrijke kern. Voorname oorzaak was de aanleg van de rijksstraatweg tussen Leeuwarden en Zwolle in de jaren 20 van de 19e eeuw. Deze weg kruiste in het dorp een belangrijke oost-westverbinding. Op het kruispunt van beide wegen werd in 1835 het grietenijhuis geopend. Hiermee werd Wolvega definitief de hoofdplaats van de gemeente Weststellingwerf. Hoewel het gebouw in functie al diverse opvolgers heeft gekend, bestaat het nog steeds. Het bevat nu enkele bedrijven en appartementen.
Ook opening van staatsspoorlijn A tussen Arnhem, Zwolle en Leeuwarden in 1868 droeg bij aan de ontwikkeling van het dorp. Het stationsgebouw uit 1865 bestaat, ondanks een jarenlange dreiging tot sloop, nog altijd en is in 1991 geheel gerenoveerd. Behalve langs de oude wegen breidde de bebouwing zich nu ook meer geconcentreerd rond het centrum uit. In 1839 werd de publieke wandelplaats De Nieuwe Aanleg als werkverschaffingsproject uitgevoerd. Het park werd ontworpen door de beroemde tuinarchitect Lucas Pieters Roodbaard. Daarnaast kenden ook de verschillende buitenhuizen grote parkachtige tuinen. Hiervan zijn nog enkele kleine gedeeltes bewaard gebleven, soms slechts in de vorm van wat oude bomen.
Plaats : Latitude (Breedte): 52.8761111, Longitude (Lengte): 6.0013889
Plaats : Latitude (Breedte): 52.8761111, Longitude (Lengte): 6.0013889
